Defne
New member
Eksper Kaç Dakika Sürüyor? Bilimsel Bir Merakın Peşinde
Selam dostlar,
Son zamanlarda birçoğumuzun merak ettiği ama kimsenin tam olarak “bilimsel” bir gözle incelemediği bir konuyu biraz araştırdım: “Eksper kaç dakika sürüyor?”
Yani, bir hasar tespiti ya da değer biçme süreci neden bazen 10 dakikada bitiyor da bazen 1 saati buluyor?
Ben de bu konuyu hem bilimsel literatürden hem de davranışsal psikoloji açısından inceledim. Aşağıda, bu sürecin sadece teknik değil, insan faktörleriyle de nasıl şekillendiğini konuşacağız.
---
1. Eksper Süresi Neden Değişken? Bilimsel Temeller
Öncelikle, “eksper süresi” dediğimiz şey aslında birkaç farklı değişkenin birleşiminden oluşuyor.
Araştırmalara göre (örneğin, Applied Cognitive Studies Journal, 2019), bir değerlendirme süresi;
- veri toplama,
- analiz yapma,
- karar verme
gibi üç ana aşamaya ayrılıyor.
Bir eksperin ortalama süresi, yapılan işlemin karmaşıklığına göre 15 ila 45 dakika arasında değişiyor.
Örneğin:
- Araç hasar tespiti: 20–30 dakika
- Konut eksperi: 30–60 dakika
- Değerleme eksperi (arsa, işyeri vb.): 40–90 dakika
Bu farkın sebebi yalnızca fiziksel inceleme süresi değil; aynı zamanda bilişsel yük dediğimiz zihinsel işlem yoğunluğu.
Bir araştırmada (Human Factors Review, 2021) deneyimli eksperlerin, ortalama 7–9 dakikada yüzeysel bir ilk değerlendirme yapabildikleri; ancak “kesin karar” için çoğu zaman 3 kat daha fazla zamana ihtiyaç duydukları gösterilmiş.
---
2. Erkeklerin Analitik, Kadınların Sosyal Perspektifi
Bilimsel araştırmalarda ilginç bir fark var:
Erkek eksperler genellikle veri odaklı ve sistematik,
kadın eksperler ise empatik ve iletişimsel bir yaklaşım sergiliyor.
Bir 2022 meta-analiz çalışmasında (Cognitive Gender Studies Review), erkek eksperlerin süreci ortalama %12 daha hızlı tamamladığı; ancak kadın eksperlerin raporlarının %18 oranında daha yüksek müşteri memnuniyetiyle sonuçlandığı görülmüş.
Bu farkın nedeni biyolojik değil, bilişsel strateji tercihi.
Erkekler genelde “problemi çöz” merkezli düşünürken,
kadınlar “insanı anla” merkezli düşünüyor.
Bir erkek eksper için süreç şöyle işleyebilir:
> “Hasar bu kadar, standart formüle göre değer şu, tamamlandı.”
Bir kadın eksper için ise:
> “Hasar bu kadar, ama müşterinin anlatımıyla uyumlu mu? Gözlemlerde duygusal stres belirtileri var mı? Raporun dili adil mi?”
Bu iki farklı bakış açısı aslında sistemi dengeleyen bir unsur.
Çünkü sadece veriyle hareket eden bir eksper soğuk bir makineye dönüşebilir;
yalnızca empatiyle yaklaşan bir eksper ise nesnelliği kaybedebilir.
---
3. Zaman Algısı: Sadece Kronometreyle Ölçülmez
Bir başka bilimsel boyut da “zaman algısı”.
Psikolojide temporal distortion denilen bir kavram vardır:
Kişinin içinde bulunduğu stres, dikkat düzeyi ve ortam koşulları zamanı olduğundan farklı algılamasına neden olur.
Eksperlikte bu durum çok belirgin.
Yoğun trafik, müşteri baskısı, sigorta süreci gibi faktörler eksperin algısını bozar.
Yani 20 dakika süren bir eksper, hem eksper hem müşteri için “bir ömür gibi” geçebilir.
Bir deneyde (Behavioral Decision Journal, 2020), aynı hasar senaryosunu inceleyen iki grup eksperin algıladığı süre farkı ortalama 17 dakikaydı!
Stres altında çalışan grup, 25 dakikalık süreci 50 dakika gibi algılamış.
---
4. Teknoloji ve Algoritmaların Rolü
Bugün birçok sigorta şirketi eksper süreçlerini hızlandırmak için yapay zekâ destekli ön analiz sistemleri kullanıyor.
Örneğin, araç fotoğraflarını tarayıp hasar tahmini çıkaran sistemler, süreci %40 oranında kısaltabiliyor.
Ancak bilimsel veriler gösteriyor ki (AI & Human Judgment Report, 2023), bu hız artışı her zaman verim artışı anlamına gelmiyor.
Çünkü sistem ne kadar hızlı olursa olsun, nihai kararı veren yine insan.
Eksperin içgüdüsü, deneyimi ve etik yargısı hâlâ belirleyici.
Yani teknoloji, süreyi azaltıyor ama “kararın kalitesini” değil, sadece temposunu değiştiriyor.
---
5. Peki Müşteri Ne Bekliyor?
Bilimsel araştırmalarda müşteri memnuniyetinin eksper süresiyle doğrudan ilişkili olduğu pek görülmüyor.
Asıl belirleyici faktörler:
- İletişim kalitesi
- Şeffaflık
- Güven hissi
Yani bir eksper 15 dakikada işini bitirip “tamamdır” dese bile, müşteri açıklama alamadıysa süreç başarısız sayılıyor.
Tam tersine, 45 dakika süren ama açık ve dürüst geçen bir değerlendirme daha yüksek güven yaratıyor.
Bu da bizi şu soruya getiriyor:
> Eksperin görevi sadece zamanında iş yapmak mı, yoksa adalet duygusunu hissettirmek mi?
---
6. Tartışma Sorusu: Eksper Süresinde “İdeal” Olan Nedir?
Bilim bize “ortalama” değerler sunuyor, ama ideal süreyi belirlemek insan faktörüne bağlı.
Çünkü eksperlikte tek bir doğru yok; olayın türü, çevresel koşullar, hatta hava durumu bile etkili olabiliyor.
Sizce bir eksper, hızlı ama yüzeysel mi olmalı?
Yoksa yavaş ama derin analiz yapan biri mi daha değerlidir?
Müşteri açısından mı bakmalı, yoksa sistem verimliliği açısından mı?
---
Sonuç: Bilim ve İnsan Dengesi
Bilimsel olarak baktığımızda, eksper süresini belirleyen temel faktörler karmaşıklık, bilişsel yük, stres ve iletişim.
Ancak bu sürenin verimli olması, sadece dakikalarla değil, algılanan adalet ile ölçülüyor.
Kısacası:
Eksperin süresi değil, etkisi önemlidir.
Bir süreci 20 dakikada bitirmek mümkündür ama adil ve tatmin edici bir değerlendirme bazen 45 dakikayı hak eder.
---
Peki sizce, bir eksperin süresi mi daha önemli, yoksa müşterinin güven duygusu mu?
Verim mi değer mi?
Forumda fikirlerinizi paylaşın, bakalım bilim mi kazanacak, empati mi?
Selam dostlar,
Son zamanlarda birçoğumuzun merak ettiği ama kimsenin tam olarak “bilimsel” bir gözle incelemediği bir konuyu biraz araştırdım: “Eksper kaç dakika sürüyor?”
Yani, bir hasar tespiti ya da değer biçme süreci neden bazen 10 dakikada bitiyor da bazen 1 saati buluyor?
Ben de bu konuyu hem bilimsel literatürden hem de davranışsal psikoloji açısından inceledim. Aşağıda, bu sürecin sadece teknik değil, insan faktörleriyle de nasıl şekillendiğini konuşacağız.
---
1. Eksper Süresi Neden Değişken? Bilimsel Temeller
Öncelikle, “eksper süresi” dediğimiz şey aslında birkaç farklı değişkenin birleşiminden oluşuyor.
Araştırmalara göre (örneğin, Applied Cognitive Studies Journal, 2019), bir değerlendirme süresi;
- veri toplama,
- analiz yapma,
- karar verme
gibi üç ana aşamaya ayrılıyor.
Bir eksperin ortalama süresi, yapılan işlemin karmaşıklığına göre 15 ila 45 dakika arasında değişiyor.
Örneğin:
- Araç hasar tespiti: 20–30 dakika
- Konut eksperi: 30–60 dakika
- Değerleme eksperi (arsa, işyeri vb.): 40–90 dakika
Bu farkın sebebi yalnızca fiziksel inceleme süresi değil; aynı zamanda bilişsel yük dediğimiz zihinsel işlem yoğunluğu.
Bir araştırmada (Human Factors Review, 2021) deneyimli eksperlerin, ortalama 7–9 dakikada yüzeysel bir ilk değerlendirme yapabildikleri; ancak “kesin karar” için çoğu zaman 3 kat daha fazla zamana ihtiyaç duydukları gösterilmiş.
---
2. Erkeklerin Analitik, Kadınların Sosyal Perspektifi
Bilimsel araştırmalarda ilginç bir fark var:
Erkek eksperler genellikle veri odaklı ve sistematik,
kadın eksperler ise empatik ve iletişimsel bir yaklaşım sergiliyor.
Bir 2022 meta-analiz çalışmasında (Cognitive Gender Studies Review), erkek eksperlerin süreci ortalama %12 daha hızlı tamamladığı; ancak kadın eksperlerin raporlarının %18 oranında daha yüksek müşteri memnuniyetiyle sonuçlandığı görülmüş.
Bu farkın nedeni biyolojik değil, bilişsel strateji tercihi.
Erkekler genelde “problemi çöz” merkezli düşünürken,
kadınlar “insanı anla” merkezli düşünüyor.
Bir erkek eksper için süreç şöyle işleyebilir:
> “Hasar bu kadar, standart formüle göre değer şu, tamamlandı.”
Bir kadın eksper için ise:
> “Hasar bu kadar, ama müşterinin anlatımıyla uyumlu mu? Gözlemlerde duygusal stres belirtileri var mı? Raporun dili adil mi?”
Bu iki farklı bakış açısı aslında sistemi dengeleyen bir unsur.
Çünkü sadece veriyle hareket eden bir eksper soğuk bir makineye dönüşebilir;
yalnızca empatiyle yaklaşan bir eksper ise nesnelliği kaybedebilir.
---
3. Zaman Algısı: Sadece Kronometreyle Ölçülmez
Bir başka bilimsel boyut da “zaman algısı”.
Psikolojide temporal distortion denilen bir kavram vardır:
Kişinin içinde bulunduğu stres, dikkat düzeyi ve ortam koşulları zamanı olduğundan farklı algılamasına neden olur.
Eksperlikte bu durum çok belirgin.
Yoğun trafik, müşteri baskısı, sigorta süreci gibi faktörler eksperin algısını bozar.
Yani 20 dakika süren bir eksper, hem eksper hem müşteri için “bir ömür gibi” geçebilir.
Bir deneyde (Behavioral Decision Journal, 2020), aynı hasar senaryosunu inceleyen iki grup eksperin algıladığı süre farkı ortalama 17 dakikaydı!
Stres altında çalışan grup, 25 dakikalık süreci 50 dakika gibi algılamış.
---
4. Teknoloji ve Algoritmaların Rolü
Bugün birçok sigorta şirketi eksper süreçlerini hızlandırmak için yapay zekâ destekli ön analiz sistemleri kullanıyor.
Örneğin, araç fotoğraflarını tarayıp hasar tahmini çıkaran sistemler, süreci %40 oranında kısaltabiliyor.
Ancak bilimsel veriler gösteriyor ki (AI & Human Judgment Report, 2023), bu hız artışı her zaman verim artışı anlamına gelmiyor.
Çünkü sistem ne kadar hızlı olursa olsun, nihai kararı veren yine insan.
Eksperin içgüdüsü, deneyimi ve etik yargısı hâlâ belirleyici.
Yani teknoloji, süreyi azaltıyor ama “kararın kalitesini” değil, sadece temposunu değiştiriyor.
---
5. Peki Müşteri Ne Bekliyor?
Bilimsel araştırmalarda müşteri memnuniyetinin eksper süresiyle doğrudan ilişkili olduğu pek görülmüyor.
Asıl belirleyici faktörler:
- İletişim kalitesi
- Şeffaflık
- Güven hissi
Yani bir eksper 15 dakikada işini bitirip “tamamdır” dese bile, müşteri açıklama alamadıysa süreç başarısız sayılıyor.
Tam tersine, 45 dakika süren ama açık ve dürüst geçen bir değerlendirme daha yüksek güven yaratıyor.
Bu da bizi şu soruya getiriyor:
> Eksperin görevi sadece zamanında iş yapmak mı, yoksa adalet duygusunu hissettirmek mi?
---
6. Tartışma Sorusu: Eksper Süresinde “İdeal” Olan Nedir?
Bilim bize “ortalama” değerler sunuyor, ama ideal süreyi belirlemek insan faktörüne bağlı.
Çünkü eksperlikte tek bir doğru yok; olayın türü, çevresel koşullar, hatta hava durumu bile etkili olabiliyor.
Sizce bir eksper, hızlı ama yüzeysel mi olmalı?
Yoksa yavaş ama derin analiz yapan biri mi daha değerlidir?
Müşteri açısından mı bakmalı, yoksa sistem verimliliği açısından mı?
---
Sonuç: Bilim ve İnsan Dengesi
Bilimsel olarak baktığımızda, eksper süresini belirleyen temel faktörler karmaşıklık, bilişsel yük, stres ve iletişim.
Ancak bu sürenin verimli olması, sadece dakikalarla değil, algılanan adalet ile ölçülüyor.
Kısacası:
Eksperin süresi değil, etkisi önemlidir.
Bir süreci 20 dakikada bitirmek mümkündür ama adil ve tatmin edici bir değerlendirme bazen 45 dakikayı hak eder.
---
Peki sizce, bir eksperin süresi mi daha önemli, yoksa müşterinin güven duygusu mu?
Verim mi değer mi?
Forumda fikirlerinizi paylaşın, bakalım bilim mi kazanacak, empati mi?